🌅 Cortisol สรุปดีหรือไม่ดี? แล้วถ้าสูงลอยจะเกิดอะไรขึ้น?

.

Cortisol เป็นฮอร์โมนที่เตรียมพร้อมให้เราสู้กับความเครียดได้เหมาะสม เพื่อที่จะใช้กำลังหนีหรอสู้ได้อย่างเต็มที่

โดยสูงสุดในช่วง 8:00 - 9:00 เพื่อให้ร่างกายรับวันใหม่ พร้อมสู้กับความเครียดที่จะเผชิญทั้งวัน

.

1️⃣ Cortisol เตรียมอาหารให้เซลล์สู้กับ stress

▪️ตับสร้าง glucose

▪️สลาย triglyceride เป็นกรดไขมัน

.

2️⃣ Cortisol เตรียมความดันให้สู้กับ stress

▪️หลอดเลือดไวต่อการกระตุ้น

▪️เตรียมพร้อมสร้าง adrenaline

.

3️⃣ Cortisol คุมภูมิคุ้มกันให้สู้กับ stress ไม่แรงเกินไป

▪️ต้องใช้ภูมิคุ้มกันช่วยกำจัดเชื้อโรค/ฟื้นฟู

▪️Cortisol ป้องกันไม่ให้สารก่ออักเสบสูงเกินไป

▪️Cortisol ป้องกันไม่ให้เม็ดเลือดขาวทำงานมากไป

.

4️⃣ Cortisol เตรียมสมองให้ตื่นตัว

.

ดังนั้นใน cortisol คือฮอร์โมนที่ไว้รับมือ

ความเครียดที่ดีฮอร์โมนหนึ่งเลย ถ้ามัน

✔️ ขึ้น-ลง อย่างเหมาะสมตามช่วงเวลา

✔️ พีคขึ้นตอนเจอความเครียด แล้วกลับสู่ค่าปกติ

.

แต่ถ้า cortisol สูงลอยตลอดนี่แหละ ที่เกิดผลเสีย

มักมาพร้อมกับประสาท sympathetic ที่สูงด้วย

ซึ่งมักพบในคนที่นอนน้อยติดต่อกัน หรือเครียดเรื้อรัง

.

🤕 ผลกระทบ:

1️⃣ สมอง: เซลล์ประสาทหลายจุดจะฝ่อลง ผลคือ

▪️ความจำแย่ลง (Hippocampus ฝ่อ), ตัดสินใจแย่/นึกไม่ค่อยออก (PFC ฝ่อ)

▪️เสี่ยงต่อโรคซึมเศร้า หากมีปัจจัยเสี่ยงอื่นร่วม

2️⃣ ภูมิคุ้มกัน:

▪️ฝั่งเม็ดเลือดขาวโดนกดมากไป: เสี่ยงติดเชื้อง่าย/เสี่ยงมะเร็ง

▪️สารก่ออักเสบสูงขึ้นเรื้อรัง (จาก sympathetic)

3️⃣ หากมีโรคเรื้อรังก็จะคุมได้ยากขึ้น

▪️ดื้ออินซูลินมากขึ้น: จากสารก่ออักเสบ

▪️ความดันสูงขึ้น: จากผลของ cortisol และ sympathetic

▪️คอเลสเตอรอลแทรกผนังหลอดเลือด: จากสารก่ออักเสบ

4️⃣ ทำให้แบคทีเรียในลำไส้เริ่มเปลี่ยนชนิด

เสี่ยงต่อหลายโรค เช่น การดื้ออินซูลิน, โรคซึมเศร้า

5️⃣ วงจรการนอนก็เละ เพราะ cortisol ทำให้ตื่นตัว จึงหลับยาก และถ้าตอนนั้นเป็นซึมเศร้าหรือวิตกกังวลแล้ว ก็นอนยากขึ้นไปอีก

.

จะเห็นว่าร่างกายเราไม่ค่อยพร้อมสำหรับการสัมผัสกับเครียดเรื้อรังเท่าไหร่ค่ะ

ดังนั้น

✅ ดูแลสุขภาพจิตเสมอ (ใช่ค่ะ มันยาก เข้าใจ)

✅ นอนให้ดี: ชั่วโมงพอ (6-9), คุณภาพดี, ไม่ควรเปลี่ยนช่วงเวลานอนบ่อย (ถ้าทำได้)

✅ ออกกำลังกายเสมอ ช่วยลด cortisol และการอักเสบในระยะยาวได้

Cr: Tensia