⛽ ทำไมวิศวะกรออกแบบหัวจ่ายน้ำมันถึงได้ขึ้นชื่อว่าเป็นอัจฉริยะ

แกะระบบ Auto Shut-Off หัวจ่ายน้ำมัน แบบละเอียด!

.

🧩 รายการชิ้นส่วนในระบบ (เรียงตามตำแหน่งและหน้าที่):

✅ 1. ท่อส่งน้ำมันหลัก (Fuel Flow Tube)

• เป็นทางหลักที่น้ำมันไหลจากสายยางเข้าสู่หัวจ่าย แล้วส่งต่อออกทางปลายหัว

• วัสดุ: เหล็กกล้าหรืออลูมิเนียมอัลลอยด์

✅ 2. วาล์วหลัก (Main Valve)

• ตัวควบคุมการเปิด-ปิดการไหลของน้ำมัน

• ควบคุมโดย “ก้านบีบ” + กลไกตัดอัตโนมัติ

• ด้านบนมี สปริงสีเงิน กดทับ → ช่วยให้วาล์วปิดเมื่อไม่มีแรงกด

✅ 3. ก้านบีบ (Trigger Handle)

• คนใช้งานบีบเพื่อเปิดวาล์ว → น้ำมันไหล

• เมื่อปล่อยมือ → สปริงเด้งคืน → วาล์วหลักปิด

• มีกลไกล็อกค้างได้ (คลิปเล็ก ๆ)

✅ 4. ชุดไดอะแฟรม (Diaphragm Assembly)

• เป็นแผ่นยาง/ยางเคลือบผ้า → ไวต่อแรงดันลม

• เมื่อแรงดันลบเกิดจาก Venturi → Diaphragm จะ “ยุบ” ลง → สั่งให้กลไกตัดทำงาน

✅ 5. Spring ต้านไดอะแฟรม

• ทำหน้าที่ต้านไม่ให้ Diaphragm ยุบง่ายเกินไป

• เมื่อแรงดันต่ำพอ → จะยอมให้ Diaphragm เคลื่อน → สั่งตัด

✅ 6. ก้านส่งแรง (Actuator Rod)

• สีเหลืองในภาพ

• เชื่อมระหว่างไดอะแฟรม → ไปยังระบบล็อกวาล์วหลัก

• หาก Diaphragm เคลื่อนตัว → ก้านนี้จะขยับ → ดันลูกบอลกลไก

✅ 7. ลูกบอลกลไก (Ball Valve – 2 ลูกกลม)

• ทำหน้าที่เป็น “สวิตช์ตัด” โดยการปลดกลไกล็อก

• เมื่อลูกบอลขยับ → วาล์วจะถูกเด้งปิดในทันที

✅ 8. ท่อ Venturi (Venturi Tube / Air Sensor Tube)

• เป็นท่อเล็ก (ด้านในปลายหัวจ่ายน้ำมัน)

• ทำหน้าที่ดูดอากาศกลับ → สร้างแรงดันลบเมื่อยังไม่มีน้ำมันปิดทาง

• ถ้าน้ำมันมาถึงปลาย → อากาศไหลไม่ได้ → ความดันลบหาย → Diaphragm เคลื่อน

✅ 9. สปริงเสริม + วาล์วเสริม (Secondary Valve Spring)

• บางรุ่นมีอีกชั้นเพื่อเพิ่มความแม่นยำในการตัด

• ใช้ช่วยควบคุมวาล์วหรือก้านบีบให้กลับสู่ตำแหน่งเดิม

✅ 10. ปลายหัวจ่าย (Nozzle Tip)

• เป็นปลายที่เสียบเข้าไปในถังน้ำมัน

• มีรูเล็ก ๆ สำหรับดูดอากาศเข้าท่อ Venturi

• เป็นตำแหน่งที่ “สัมผัสน้ำมันก่อนใคร” → จุดเริ่มของการตัดอัตโนมัติ

.

การทำงาน

🟦 1. กลไกเชิงฟิสิกส์ล้วน ๆ ไม่ใช้ไฟฟ้า

🔍 หลักการ:

หัวจ่ายน้ำมันใช้ “กลไกเชิงกล + แรงดันอากาศ” เท่านั้น ไม่มีส่วนใดใช้วงจรไฟฟ้าเลย ระบบนี้พัฒนาขึ้นมาตั้งแต่ยุคก่อนอิเล็กทรอนิกส์จะบูม และยังคงใช้ได้ดีมาจนถึงปัจจุบัน

🧩 การทำงาน:

• ขณะเติมน้ำมัน → คนบีบก้านจับ → ก้านกลไกดันวาล์วหลักให้เปิด

• แรงดันจากปั๊มน้ำมันจะส่งเชื้อเพลิงผ่านหัวจ่ายเข้าสู่ถัง

• ระหว่างนี้ “ท่อดูดอากาศขนาดเล็ก” ที่อยู่ใกล้ปลายหัวจ่ายจะดูดลมกลับเข้าสู่ระบบ

• ระบบจะอยู่ใน “สถานะพร้อมตัด” โดยตลอด แต่ยังไม่ตัดเพราะแรงดันยังสมดุล

⚙️ องค์ประกอบสำคัญ:

• ก้านเปิด/ปิดวาล์ว

• ชุดสปริง + แท่งส่งแรง

• ระบบดูดอากาศกลับ (venturi circuit)

• ตัววาล์ว (valve plunger) ที่ตัดน้ำมันโดยตรง

🟦 2. หลัก Bernoulli + ความดันลบ + ท่อแคบ

🔍 หลักการ:

ใช้ “ท่อเวนตูรี” ที่ปลายหัวจ่ายสร้างความเร็วอากาศ → ทำให้ความดันลดลงตามกฎของ Bernoulli (ความเร็วสูง = ความดันต่ำ)

🧩 การทำงาน:

• ขณะอากาศไหลเข้าในรูเล็กที่ปลายหัวจ่าย → อากาศผ่านท่อที่ค่อย ๆ แคบลง → ความเร็วเพิ่ม

• ความดันภายในท่อลดลง → เกิดแรงดันต่ำ/สุญญากาศเฉพาะจุด

• แรงดันนี้จะดูดแผ่น diaphragm หรือ ball valve ให้ “อยู่ในตำแหน่งเตรียมพร้อม”

• แต่เมื่ออากาศหยุดไหล (เพราะน้ำมันปิดทางเข้าท่อ) → แรงดูดหายไป → ball valve ขยับ → วาล์วหลักปิดทันที

💡 นี่คือการใช้ปรากฏการณ์ธรรมชาติ (Fluid Dynamics) มาเป็นตัวควบคุมการตัดโดยไม่ต้องใช้ไฟเลยแม้แต่น้อย

🟧 3. กลไกภายใน + ความปลอดภัย

🔍 หลักการ:

ระบบ Auto Shut-Off ถูกออกแบบให้ “ถ้าระบบทำงานผิดพลาด → ต้องปิดน้ำมัน” (Fail-Safe Design)

🧩 การทำงาน:

• มีสปริงหลายตัว → ทำหน้าที่ “คืนตำแหน่ง” ทันทีถ้าระบบสูญเสียแรงดันหรือเกิดความผิดปกติ

• ตัวล็อคกลไกจะไม่ล็อคถาวร → ถ้าผู้ใช้ปล่อยก้าน → วาล์วจะปิดเองตามแรงสปริง

• หากท่อดูดอากาศรั่ว, สกปรก, หรือถูกน้ำมันปิดผิดจังหวะ → วาล์วจะ “ดีดตัดเอง” เพื่อความปลอดภัย

• บางรุ่นจะมี “ไดอะแฟรมเสริม + บ่าวาล์วสองชั้น” เพื่อให้วาล์วปิดสนิทในกรณีระบบเสื่อม

⚠️ จุดแข็ง:

• ไม่เสี่ยงน้ำมันพุ่งล้นแม้มีปัญหา

• กลไกตอบสนองด้วยแรงกล → แม่นกว่าเซนเซอร์ที่มีดีเลย์

🟨 4. การทำงานของ Spring + Diaphragm

🔍 หลักการ:

ใช้การเปลี่ยนแปลงแรงดันอากาศ → ดัน “ไดอะแฟรม” ซึ่งเป็นแผ่นยางยืดหยุ่นบาง ๆ → ทำให้สปริงเคลื่อน → ลูกบอลเปลี่ยนตำแหน่ง → วาล์วตัด

🧩 การทำงานแบบละเอียด:

[ปกติ]:

• ความดันในท่ออากาศสมดุล → ไดอะแฟรมอยู่เฉย → วาล์วเปิด

[เมื่อแรงดันลดทันที (ปลายหัวจ่ายโดนน้ำมันปิด)] :

• ความดันสุญญากาศที่เกิด → ดูดไดอะแฟรมให้ยุบเข้า

• ไดอะแฟรมกดสปริง + ลูกบอลกลไกขยับ

• กลไกจะปลด “ตัวล็อกก้านเปิดวาล์ว” → วาล์วหลักเด้งปิด

[เมื่อผู้ใช้ปล่อยก้าน]:

• วาล์วกลับตำแหน่งเดิม → ระบบพร้อมเริ่มรอบใหม่

🧪 วัสดุของไดอะแฟรม:

มักใช้ยางไนไตรล์ (NBR) หรือ Fluorocarbon (FKM) ทนต่อน้ำมัน + อุณหภูมิ

🟥 5. เซนเซอร์แบบแรงดันลมล้วน (บางรุ่น)

🔍 หลักการ:

เป็นเวอร์ชันที่ “ตัดน้ำมันเมื่อแรงดันภายในท่อลดลงเฉียบพลัน” โดยไม่ต้องมี diaphragm หรือ ball valve เลย

🧩 การทำงาน:

• ขณะไหลปกติ → แรงดันคงที่ → วาล์วเปิด

• น้ำมันปิดทางดูดอากาศ → ความดันภายในหัวจ่ายลดวูบ

• วาล์วภายในที่อาศัยแรงดันดันไว้ → ถูก “ดูดกลับ” ทันที

→ ทำให้ปิดการจ่ายน้ำมันอย่างแม่นยำ

📌 จุดต่างจากรุ่นอื่น:

ไม่มีลูกบอลหรือแผ่นยาง

ตอบสนองเร็วกว่า เพราะไม่มีชิ้นส่วนเคลื่อนที่ซับซ้อน

ใช้ได้ดีในหัวจ่ายแรงสูง (เช่น ดีเซล ปั๊มเรือ ฯลฯ)

.

ของใกล้ตัวแค่นี้ แต่แฝงด้วย "กลไกระดับเทพ"

บอกเลยว่าวิศวกรที่ออกแบบระบบนี้ เคารพสุดใจครับ 🙇‍♂️